Tasavvuf ya da İslam ahlak ve edebini kuşanmak






Tasavvuf ve İslam İlişkisi

Tasavvuf ve İslam İlişkisi

Tasavvuf, İslam’ın bir parçasıdır. Bu nedenle büyüklerimiz tasavvufu ayrı bir kavram olarak görmemiş, hatta “İslam tasavvufu” ifadesini gereksiz bulmuşlardır.

İslam ahlakıyla ahlaklanmayı ifade eden “havf ve reca” terimini ele aldığımızda, aslında Kur’an’ın ve Peygamber’in ahlakıyla örtüşen ve onu geliştirip yorumlayan bir yapıyla karşı karşıya kalırız. Bu nedenle, tasavvuf müessesesi ve tarikatlar üzerinden bu kavramları daha iyi anlamaya ve aktarmaya çalışırız.

Serrâc Tûsî, Ebû Tâlib el-Mekkî, Hargûşî, Sülemî, Kuşeyrî ve Hucvirî gibi önemli isimler, tasavvuf felsefesini kitaplaştıran ve geliştiren sufi düşünürler olarak havf ve reca kavramları üzerinde önemli katkılarda bulunmuşlardır.

Tasavvuf tarihinde havf ve reca kavramlarını daha iyi anlama amacıyla, Hâce Abdullah el-Ensârî el-Herevî’nin Menâzilü’s Sâirîn adlı eserindeki tespitlerini incelemeye yöneliyoruz.

Abdurrezzak Tek’in Tasavvufî Mertebeler: Hâce Abdullah el-Ensârî el-Herevî Örneği kitabından da konuyla ilgili derinlemesine bilgi alabilirsiniz. Ayrıca Et-Tilimsânî’nin Tasavvufta Haller ve Makamlar: Menâzilü’s Sâirîn Şerhi kitabı da konuya ilişkin önemli bir kaynaktır.

Havf ve Reca Kavramları

“Havf”, insanın ruhunda hoşlanmadığı durumlar veya arzuladığı şeyleri elde edememenin yarattığı endişe ve huzursuzluğu ifade eden bir terimdir. Bu psikolojik durum, genellikle Allah korkusu ve ahiretle ilgili endişelerle ilişkilendirilir.

Ebû Tâlib el-Mekkî gibi sufi düşünürler, havf kavramını detaylı bir şekilde irdeleyen ilk kişiler arasındadır. Havfın, takva, haşyet, hazer, vecel ve işfâk gibi korkuyla ilişkili tüm aşamalarını kapsadığını belirtmişlerdir.

Herevî’ye göre, havf kavramı üç aşamada incelenmelidir. İlâhi cezalardan korku, Hakk’ın huzurunda kendini kaybetme korkusu ve Hakk’ın celâlinin heybetinden korku havfın farklı boyutlarını oluşturur.

İlâhi cezalardan korkma, imanın bir göstergesi olarak kabul edilirken, Hakk’ın huzurunda kaybolma korkusu ve Hakk’ın heybetinden duyulan korku, sufi yolculuğun farklı aşamalarında önemli bir rol oynar.

Reca kavramıyla ilgili detaylara ise bir sonraki yazımızda değinilecektir.


Related Posts

CHP’den Ticaret Bakanlığı’na dış ticaret tepkisi: ‘Bakan da denetimsizliği kabul etti’

CHP İzmir Milletvekili Seda Kaya Ösen’in gündeme taşıdığı denetimsiz ürün ithalatı tartışması büyüyor. Ticaret Bakanı Ömer Bolat, eleştirilere e-ticaret ve gümrük yükünü gerekçe gösterdi. Bolat, firmanın hâlen Türkiye’de temsilcilik açmadığını ve bu nedenle denetim yapılamadığını doğruladı.

Ticaret Bakanlığı’ndan ihracat açıklaması: 20 ilde 1 milyar dolar aşıldı!

Ticaret Bakanlığı; “2025 yılının ilk yarısında, 20 ilimiz 1 milyar doları aşan ihracat performansı sergilemiş, ayrıca 45 ilimizde ise ihracat miktarları yükselmiştir” açıklamasında bulundu. https://twitter.com/ticaret/status/1943545190272377206

Bir yaprak bir böcek Koç’a servet kazandırdı: Dalga geçenler kazanca inanamadı

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın desteklediği alternatif tarım projeleri, vatandaşlara yeni kazanç yolları açıyor. Muş’ta yaşayan Halil Koç da bu desteklerle tanıştığı ipek böcekçiliği sayesinde sadece 50 günde binlerce liralık gelir elde etti. Hiçbir …

Altının kilogram fiyatı 40 bin lira birden düştü

Borsa İstanbul Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası’nda (KMKTP) altın fiyatlarında dikkat çeken bir düşüş yaşandı. Standart altının kilogram fiyatı, gün içinde en düşük 4 milyon 240 bin lira, en yüksek ise 4 milyon 252 bin lira seviyelerini …

Bira ve viski zamlandı. Bakkal fiyatı bile ‘pes’ dedirtti

Alkol fiyatları cep yakıyor. Tekel Bayileri Yardımlaşma Derneği (TBYD) Başkanı Erol Dündar, Tuborg ve Pernod Ricard Türkiye alkol gruplarına zam geldiğini duyurdu. Sosyal medya üzerinden açıklanan yeni fiyatlar, tüketicileri şaşırttı. Tuborg’un …

Askerin ‘omuzdaşı’ oldu: 3 ülkede kullanımda yenileri için görüşülüyor! Tehdidi tespit edip sınıflandırıyor, askeri uyarıyor

Lazer güdümlü tehditleri tespit eden ve operatörlere yön bilgisi sunan sistemler geliştiren Türk savunma sanayisi şirketi Nero Endüstri, zırhlı araçların ardından personelin güvenliğini artırmak için geliştirdiği teknolojinin geldiği güncel durumu …